Ciernik — Gasterosteus aculeatus L.
Ciało wrzecionowate, pokryte w mniejszym lub większym stopniu tarczami kostnymi; może być gołe. Trzon ogonowy niski i cienki. Może się na nim znajdować boczny kil. Przed płetwą grzbietową może występować 2—5 ciernistych kolców, nie połączonych ze sobą błoną.
Głowa duża, otwór ustny skośny końcowo-górny, oczy wielkie. Płetwy brzuszne położone nieco za piersiowymi, przekształcone w wydłużony, ostry kolec. Ubarwienie tułowia oliwkowozielone, grzbiet z odcieniem szaroniebieskim, brzuch biały — błyszczący. W czasie tarła samce przybierają barwy godowe — grzbiet ma intensywny zielononiebieski kolor, na brzuchu, gardle i bokach występują czerwone plamy o różnych odcieniach.
Ciernik jest bardzo rozpowszechniony w wodach zarówno płynących, jak i stojących, słodkich i słonawych. Można go spotkać nawet w potokach, pstrągowych, gdzie jednak unika szybkiego prądu wody. I w rzekach, i w jeziorach przebywa w strefie przybrzeżnej, zwykle na płytkiej wodzie. Żyje krótko — najwyżej do trzech lat. Jest jedną z najmniejszych naszych ryb, osiąga długość zaledwie 5—6 cm, wyjątkowo do 8 cm. Odżywia się fauną denną, zjada chętnie ikrę i wylęg innych ryb.
Okres rozmnażania trwa od wczesnej wiosny do końca lata. Samce ciernika wykazują troskę o potomstwo. Budują gniazdo, opiekują się złożoną w nim ikrą oraz strzegą wylęgu i narybku. W czasie pilnowania gniazda wykazują agresywność, z determinacją rzucają się na przepływające w pobliżu większe ryby i zwierzęta. Cierniki ochronie nie podlegają.
W województwie olsztyńskim ciernik występuje prawie we wszystkich rzekach i jeziorach. Brak go tylko w zbiornikach przyduchowych. Jest rybą całkowicie bezwartościową; ze względu na liczne ostre kolce rzadko spotykany w pokarmie ryb drapieżnych. W ośrodkach zarybieniowych jest konsekwentnie niszczony.
