Sandacz — Lucioperca lucioperca L.
Ciało wydłużone, wrzecionowate, lekko bocznie ścieśnione. Pysk duży, szeroko rozcięty, końcowy. Na szczękach i kościach jamy gębowej zęby różnej wielkości. Na grzbiecie znajdują się dwie płetwy zbliżone do siebie. Łuska grzebykowata, mocno tkwiąca w skórze. Linia boczna ciągnie się wzdłuż boków tułowia i przechodzi na płetwę ogonową, gdzie się rozwidla. Płetwy brzuszne znajdują się pod piersiowymi. Pierwsza płetwa grzbietowa rozpięta jest na twardych, kolczastych promieniach. Płetwa ogonowa wcięta, odbytowa mniej lub bardziej zaokrąglona.
Ubarwienie ciała szarozielone, grzbiet ciemniejszy, brzuch mlecznobiały. Na bokach ciała występuje 8—12 ciemnych, poprzecznych pasów. Na płetwach grzbietowych i ogonowej, między promieniami, znajduje się kilka rzędów, regularnie ułożonych plam. Pozostałe płetwy żółtawe.
Naturalnym siedliskiem sandacza są dolne biegi rzek, zalewy i słonawe zatoki morskie. Gatunek ten znajduje również dobre warunki w wielu jeziorach, najczęściej o znacznej powierzchni, twardym — żwirowatym dnie i głębokości około 10 m. Odznacza się dużymi wymaganiami tlenowymi. Unika wód o dużej przezroczystości, stąd też najliczniej występuje w jeziorach o mętnej, zielonkawej wodzie (mocny rozwój planktonu roślinnego). Sandacz jest bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia, nie znosi wód kwaśnych, humusowych i zamulonych. Nie odpowiadają mu też jeziora bardziej porośnięte roślinnością wodną, gdyż grozi mu wówczas częsty kontakt z naturalnym wrogiem — szczupakiem. Zarówno w rzekach, jak w jeziorach trzyma się dolnych warstw pełnej wody, podchodząc jednak często pod brzegi lub na stoki ławicy przybrzeżnej. Występuje pojedynczo lub w niewielkich zgrupowaniach, nigdy nie tworzy dużych stad.
Sandacz jest gatunkiem długowiecznym, żyjącym około 20 lat. Charakteryzuje się szybkimi przyrostami ciężaru, szczególnie w późniejszych latach życia. Osiąga rozmiar ponad 100 cm i ciężar do 12 kg. Przeciętnie jednak łowi się osobniki o ciężarze 1—3 kg. Młodzież odżywia się planktonem zwierzęcym, nieco później pobiera faunę denną, jednak już w pierwszym roku życia przechodzi na drapieżny tryb życia. Sandacz ma nieproporcjonalnie mały przełyk, w związku z czym żywi się tylko małymi rybami: ukleją, stynką, kiełbiem, jazgarzem, jelcem, małą płocią itp. W żołądku sandacza można również często spotkać larwy owadów, mięczaki, większe skorupiaki. Ma skłonności kanibalistyczne — chętnie wyjada młodzież własnego gatunku.
W warunkach klimatycznych naszego województwa rozród sandacza odbywa się pod koniec maja lub w początkach czerwca, gdy temperatura wody wynosi 18—20°C. Dojrzałość płciową sandacz osiąga w 3—4 roku życia. Jako ryba o dużej wartości użytkowej i gospodarczej podlega szczególnej ochronie. Minimalny wymiar: 50 cm; okres ochronny trwa od 1 stycznia do 31 maja.
Na terenie województwa występuje w jeziorach typu sandaczowego oraz w niektórych jeziorach typu leszczowego. Najliczniej bytuje w jeziorze Jezioraku. W rzekach spotkać go można dość rzadko. Najwięcej sandacza jest w rzece Łynie poniżej Dobrego Miasta, jednakże ciągle tam wzrastające zanieczyszczenie grozi mu całkowitą zagładą.
Połów na wędkę odbywać się może przy pomocy różnych metod i przynęt. Zwykle najlepsze efekty uzyskuje się łowiąc sandacza na małą żywą lub śniętą rybkę, ustawiając przynętę w pobliżu dna. Najwydajniejszy okres połowu przypada na czerwiec (zaraz po tarle) oraz jesienią — od połowy sierpnia do końca października. Najintensywniej żeruje zwykle we wczesnych godzinach rannych i po zachodzie słońca. Ze względu na twarde szczęki wymaga silnego zacięcia rzadko natomiast schodzi z haczyka.
