Jaź — Leuciscus idus L.
Ciało umiarkowanie wydłużone, bocznie spłaszczone, u starszych osobników dość wysokie. Głowa niewielka, otwór gębowy mały, końcowy. Płetwa ogonowa wcięta. Tylna krawędź płetwy grzbietowej prosta, odbytowej łukowato-wklęsła. Ubarwienie grzbietowej części tułowia szarozielone lub szaroniebieskie, boki poniżej linii bocznej (brzuch) białożółte. Wszystkie płetwy czerwonawe, szczególnie parzyste i odbytowa. Małe osobniki jazia są często mylone z płocią i kleniem.
Jaź jest głównie mieszkańcem rzek dość głębokich i o niezbyt szybkim prądzie wody. W jeziorach występuje rzadziej, najczęściej w przepływowych, do których ściąga jesienią na zimowiska. W jeziorach przebywa zawsze w strefie przybrzeżnej, w rzekach zaś ulubionymi jego stanowiskami są przykosy i doły na zakolach, szczególnie ocienione przybrzeżnymi drzewami i krzakami. Żeruje najczęściej przy samym dnie, rzadko podnosi się ku powierzchni w celu wyłapywania pokarmu powietrznego.
Jaź jest rybą długowieczną, osiąga wiek około 20 lat, wielkość do 100 cm i ciężar do 8 kg. Zwykle jednak łowione są osobniki o długości 35—50 cm i ciężarze 1—2 kg.
Zasadniczym jego pożywieniem są organizmy fauny dennej i owady łapane na powierzchni wody. Nie gardzi również pokarmem roślinnym. Na tarliskach innych gatunków ryb może wyrządzać szkody, wyjadając ikrę. Większe osobniki przejawiają instynkt drapieżniczy, pożerając wylęg i narybek różnych ryb. Jaź rośnie wolno — w wieku około 6—7 lat osiąga ciężar 0,5 kg.
Rozradza się w kwietniu i maju. W tym czasie łączy się najczęściej w duże stada. Wymiar ochronny wynosi 20 cm, okresu ochronnego nie ma.
Połów na wędkę odbywać się musi mocnym sprzętem, gdyż zahaczony jaź broni się długo i energicznie. Zależnie od spodziewanej wielkości okazów stosujemy haczyki nr 3—6. Ze względu na znaną ostrożność, płochliwość tej ryby, na łowisku obowiązuje zupełny spokój. Przynęty mogą być zarówno zwierzęce, jak i roślinne, jednak zawsze lokowane na dnie lub tuż nad nim. Najlepszy okres połowu: maj, wrzesień i październik.
W województwie olsztyńskim jaź występuje w większych rzekach: Łynie, Drwęcy, Pisie, Węgorapie, Krutyni oraz mniej licznie w wielu jeziorach przepływowych.
