Szczupak – Esox lucius
angielski: PIKE
francuski: BROCHET
holenderski: SNOEK
duński: GEDDE, GJEDDE
Występowanie
Szczupaki występują prawie we wszystkich naszych łowiskach – rzekach, rowach, stawach, dużych jeziorach oraz słonosłodkiej wodzie morskiej (w pobliżu ujść rzek). Drapieżniki te świetnie czują się nawet w wodach krainy pstrąga i lipienia. Klasycznymi łowiskami szczupaków są zarośnięte stawy oraz dzikie, okresowo zalewane starorzecza. Na branie dużego szczupaka można liczyć także w małych jeziorach powyrobiskowych oraz w dużych rzekach i jeziorach.
Wielkość Średnie rozmiary: 45-65 cm;
Rekordowy okaz: ponad 1 m (8 kg).
Aktualny rekord: 24,10 kg 130,0 m Marian Powlaczuk 1970
Szczupaki często wyskakują podczas holu nad wodę. Otwierają przy tym pysk, szeroko rozchylają pokrywy skrzelowe i trzęsąc łbem próbują pozbyć się przynęty. Aby zapobiec wyskokom szczupaka należy trzymać szczytówkę wędziska do dołu. Czasami wskazane jest nawet zanurzenie szczytówki w wodzie. Holowany drapieżnik rzadko decyduje się na powietrzne akrobacje, jeżeli hamulec kołowrotka jest lekko nastawiony. Szczupak, który może wyciągać żyłkę prawie zawsze walczy w pobliżu dna.
Gdzie i kiedy
Zlokalizowanie szczupaka raczej nie jest trudne. Wystarczy tylko trochę porozglądać się za drobnicą. Drapieżniki te zawsze stoją w pobliżu miejsc, w których gromadzą się małe białe ryby.
Szczupaki najchętniej polują z ukrycia. Typowe stanowiska łowieckie tych ryb znajdują się pod liśćmi grążeli, wśród gałęzi zatopionych drzew, a czasami nawet pod pomostami lub kadłubami przycumowanych na dłużej jachtów.
Poza tym szczupaki preferują miejsca, w których nagle zmienia się ukształtowanie dna. Dobre łowiska znajdują się więc u podnóża okoniowych górek, w głębszych dołkach lub na zdecydowanie opadających spadach brzegowych. Na stosunkowo małej powierzchni, powiedzmy w pobliżu małej okoniowej górki, udaje się czasami złowić w kilku rzutach dwa lub trzy średniej wielkości szczupaki.
Duże osobniki są jednak typowymi samotnikami. Mają ściśle wyznaczone rewiry łowieckie i nie tolerują w swym bezpośrednim sąsiedztwie żadnego innego mniejszego szczupaka. W żołądkach dużych szczupaków bardzo często znajdowano już młodsze osobniki tego samego gatunku.
W wielu jeziorach piękne szczupaki stoją i przemieszczają się tylko w toni wodnej. Ze względu na swe pokaźne rozmiary nie mają żadnych naturalnych wrogów i nie muszą już polować z ukrycia.
Legendarne wręcz są wysmukłe szczupaki sielawowce, ryby o masie ponad 10 kg, ciągle podążające w toni wodnej za ławicami sielawy. Najintensywniejsze żerowanie, kiedy szczupaki zjadają połowę swojego rocznego zapotrzebowania pokarmowego przypada na wiosnę.
Wielkie polowanie zaczyna się zaraz po tarle (przeważnie w kwietniu) i trwa do połowy czerwca. W pełni lata drapieżnikom tym raczej nie dopisuje apetyt.
Pod koniec września, wraz z pierwszymi przymrozkami, szczupaki zaczynają bardzo intensywnie żerować, aby zgromadzić niezbędną ilość energii przed zbliżającą się zimą.
Szczytowym okresem dobrego żerowania jest październik. Jesienią szczupaki najlepiej żerują w ciepłe dni, gdy delikatna poranna mgła długo utrzymuje się nad wodą.
W listopadzie także można liczyć na udany połów.
W grudniu natomiast jest to już znacznie trudniejsze – wraz z ochładzaniem się wody szczupaki stają się odrętwiałe i czasami przez wiele dni nie przyjmują żadnego pokarmu. Jedynie w samo południe, gdy blade zimowe słońce wyjrzy zza ciężkich zimowych chmur, cętkowane drapieżniki ożywiają się na krótko.
Najlepsze przynęty na szczupaka
Jak i na co
Jeszcze dziesięć lat temu byto to całkiem oczywiste. Szczupaki łowiło się na zestaw spławikowy na żywca – jesienią tuż nad dnem, latem w toni wody. Dzisiaj żywa ryba jako przynęta powoli odchodzi jakby w zapomnienie, gdyż coraz więcej wędkarzy woli łowić szczupaki metodą spinningową.
Przynęty sztuczne można podzielić na dwie duże grupy: Pierwsza z nich to tak zwane „klasyki”, a więc błystki wahadłowe typu gnom lub alga, woblery (np. rapala) oraz wirówki typu mepps.
Do drugiej grupy przynęt należą nowoczesne przynęty z tworzyw sztucznych. Do najważniejszych nowinek rodem z Ameryki należy zaliczyć twistery, rippery, spinnerbaity oraz przynęty powierzchniowe, takie jak ghost lub goblin. Trzecią grupę przynęt spinningowych stanowią martwe ryby zbrojone specjalnymi systemikami kotwiczkowymi. Martwe ryby są niezwykle łowne – dziwi więc fakt, że jak dotąd nie cieszą się one zbyt dużą popularnością wśród wędkarzy. W metodzie spinningowej o sukcesie decyduje sposób prowadzenia przynęty. Im zimniejsza jest woda, tym wolniej i tym głębiej prowadzimy przynętę. W zimnej wodzie, gdy szczupaki oszczędzają energię, najskuteczniejsze okazują się duże przynęty; małe przynęty są najłowniejsze w okresie letnim, gdy drapieżniki odżywiają się głównie wylęgiem białych ryb. Wędkarze często przerzucają szczupaki stojące przy brzegu. Hol ryby zaciętej gdzieś dalej potrafi czasami zniechęcić do brania drapieżnika stojącego bliżej brzegu.* Wskazane jest więc obrzucanie najpierw przybrzeżnych partii łowiska, a dopiero potem wykonywanie długich rzutów. Tonące przynęty opuszczamy na dno zawsze na naprężonej żyłce. Pływające woblery sprowadzamy na odpowiednią głębokość energicznym pociągnięciem kija i kilkoma szybszymi obrotami korbki. Podczas prowadzenia przynęta powinna „uciekać” do góry, schodzić lub opadać na większą głębokość, odskakiwać na boki i tylko od czasu do czasu płynąć w linii prostej. W ten sposób idealnie imitujemy chorą rybę. Szczupak zawsze preferuje taką zdobycz, gdyż jest ona najłatwiejsza do upolowania. Branie na przynętę sztuczną kwitujemy zawsze natychmiastowym zacięciem. Jeżeli spinningujemy martwą rybą na systemiku pozwalamy drapieżnikowi odejść po braniu na kilka metrów. Muszkarze łowią szczupaki głównie na streamery, dużą sztuczną muchę imitującą małą rybkę. Streamery są rewelacyjnie skuteczne w bardzo zarośniętych miejscach, w których każda inna przynęta sztuczna od razu zaczepia się o roślinność. Streamer rzadko kiedy zaczepia się o zielsko, daje się też ekstremalnie wolno i płytko poprowadzić. Wędkarze preferujący metody spławikową lub gruntową mogą z powodzeniem łowić na martwą rybę. Wielu wędkarzy (szczególnie Anglicy) bardzo sobie chwali tę przynętę. Szczupaki dobrze biorą także na intensywnie pachnące ryby morskie, takie jak makrele i śledzie. Na martwą rybę można łowić w dwojaki sposób – podawać ją na dnie i czekać aż szczupak ją podniesie, albo aktywnie penetrować toń wodną na zestawie spławikowym z żagielkiem.
Przemieszczająca się w wodzie martwa ryba powinna być tak uzbrojona, aby wyglądała jak najbardziej naturalnie, a więc utrzymywała się w poziomie. Pozostało nam jeszcze omówienie sprzętu. Wędzi-sko spinningowe ma do trzech metrów długości i ciężar rzutowy od 20 do 40 g lub od 40 do 80 gramów. Kij do łowienia na spławik powinien być trochę dłuższy i mieć ciężar rzutowy do 100 gramów (przynęta naturalna prawie zawsze jest cięższa od sztucznej). Na szpuli kołowrotka powinno zmieścić się około 150 metrów żyłki; większy zapas żyłki nie jest potrzebny, gdyż nawet rekordowe szczupaki nigdy nie uciekają podczas holu na tak duże odległości. Hamulec kołowrotka musi być precyzyjnie nastawiony i działać bez zarzutu, gdyż szczupak, który nie ma możliwości wyciągnięcia żyłki, prawie zawsze wyskakuje nad wodę, a wtedy często udaje mu się wytrząsnąć przynętę z pyska.
W zależności od tego, czy w łowisku są zaczepy, czy też nie, żyłka główna powinna mieć wytrzymałość od 5 do 8 kg (0,25-0,30 mm). Jedynymi pewnymi przyponami są przypony metalowe; ostre zęby szczupaka potrafią przeciąć nawet kevlar, nie mówiąc już o zwykłej żyłce monolitycznej. Do lądowania szczupaka niezbędny jest duży podbierak. Rozstaw ramion podbieraka nie może być mniejszy niż 70 centymetrów.
Szczupaki często atakują się nawzajem (szczególnie młode osobniki). Czasami szczupakowi udaje się połknąć krewniaka, znacznie częściej złączone ze sobą ryby giną.
