Stosunki cieplne wody jezior w poszczególnych porach roku.
Stratyfikacja termiczna ma podobny wpływ także na rozmieszczenie w wodzie pozostałych substancji. Podczas stagnacji przy dnie gromadzą się gazy powstałe w procesach rozkładu substancji organicznych (C02, CH4, H2S, NH3). W podobny sposób dochodzi do gromadzenia się zawiesin tworzonych przez organiczny i nieorganiczny detrytus (produkt rozpadu) oraz przez obumarłe mikroorganizmy. Substancje te osadzają się na dnie lub unoszą się nad nim. Taka sytuacja utrzymuje się tylko w okresach stagnacji. Przy wiosennej i jesiennej cyrkulacji substancje te zostają równomiernie rozprowadzone na wszystkich głębokościach.
Wartość gospodarcza jezior jest zróżnicowana w zależności od położenia geograficznego, warunków klimatycznych, ogólnego ich stanu i in.
Wspólną cechą charakterystyczną jezior jest ich tendencja do stopniowego starzenia się, zamulania i wypłycania. Decydującą rolę w tym procesie odgrywa ich pierwotna głębokość oraz intensywność gromadzenia się osadów. W związku z tym możemy jeziora podzielić na trzy podstawowe typy:
– oligotroficzne (głębokie, o czystej wodzie z minimalną zawartością substancji zawieszonych i osadów, czyli mało żyzne i ubogie w pokarm. Dostateczne nasycenie wody tlenem, niska zawartość szkodliwych gazów, uboga roślinność, stosunkowo zróżnicowany skład gatunkowy planktonu i bentosu, lecz ograniczona ilość żywych organizmów.);
– eutroficzne (stopniowo wypłycające się, przezroczystość wody obniżona przez znaczną zawartość substancji zawieszonych, gromadzenie się dużych osadów organicznego mułu, bujne zarastanie litoralu, zróżnicowanie zawartości tlenu i innych gazów na poszczególnych głębokościach, mniejsze zróżnicowanie gatunkowe planktonu i bentosu, jednak większa ich biomasa);
– dystroficzne (nadmiernie wypłycone jeziora o bardzo zaawansowanym procesie starzenia się, z dużym zmętnieniem wody i grubą warstwą osadów, duże zróżnicowanie zawartości tlenu i innych gazów na poszczególnych głębokościach, ogólne pogorszenie warunków życiowych, częste i groźne wypadki przyduchy nie tylko zimowej, ale i letniej (w ciągu dnia).
