• Ubarwienie skóry spowodowane jest występowaniem w skórze właściwej komórek barwnikowych (chromatoforów). Komórki te tylko w części wypełnione są ziarenkami barwnika. Barwa ryb zmienia się, gdy wskutek działania czynników zewnętrznych i wewnętrznych cząsteczki barwnika rozmaicie się rozmieszczają (skupiają się lub rozsuwają).
Kiedy cząsteczki te skupiają się, zajmują niewiele miejsca i pozostawiają wnętrze komórki jasne, dzięki czemu cała ryba wygląda na jaśniejszą, i odwrotnie. Różne odcienie kolorów (ciemniejsze i jaśniejsze) powstają na miejscach przejściowych.
• Zmiany ubarwienia wywołane są przede wszystkim czynnikami hormonalnymi i nerwowymi. Niekiedy ubarwienie zmienia się w ciągu bardzo krótkiego czasu, np. po nagłym spadku zawartości tlenu w wodzie, przy zamąceniach wody, zatruciach itd. (cząsteczki barwnika wskutek podrażnienia skupiają się w jednym miejscu komórki i ryba blednie). Pewną rolę odgrywa także wyżywienie. Głodujące ryby są z reguły ciemniejsze (tracą barwnik czerwony i żółty, których występowanie wiąże się z obecnością tłuszczu). Dobrze odżywiona ryba ma kolory jaskrawsze. Ryby ślepe w niewielkim tylko stopniu upodabniają się do otoczenia, na ogół są ciemne. Kiedy ryba nie widzi na jedno oko, jedną połowę ciała ma wyraźnie ciemniejszą. Grzbiet ryby jest z reguły ciemniejszy, boki i brzuch jaśniejsze. Ryby żyjące w strefie wody otwartej mają brzuch połyskliwy (np. ukleja), natomiast żyjące przy dnie mają brzuch żółty (np. piskorz). Połyskliwy brzuch jest dobrym środkiem ochronnym, ponieważ oglądany od dołu zlewa się z migocącą powierzchnią wody i w ten sposób zabezpiecza ryby przed atakiem z tego kierunku. Podobnie ciemny grzbiet ryby oglądany z góry zlewa się z dnem rzeki. Głównym zadaniem ubarwienia jest upodobnienie ryby do otoczenia. Widać to wyraźnie na przykładzie szczupaka. Szczupaki żyjące w płytszych zarośniętych trzciną wodach są ubarwione tak, że jasne i ciemne pasy występują na przemian, natomiast szczupaki żyjące w głębszych i ciemniejszych wodach są całe ciemne. Pstrąg żyjący na głębinie pod młyńskim kołem jest zawsze ciemniejszy niż ten spędzający życie w płytkim, nieocienionym potoku.
• Przed okresem tarła ryby przybierają barwy godowe. Jest to związane z funkcjonowaniem systemu nerwowego i działaniem wydzieliny gruczołów wydzielania wewnętrznego. Wskutek podrażnienia we wszystkich komórkach barwnikowych ziarenka barwnika rozkładają się równomiernie i ryby nabierają pięknych, ostrych kolorów. Takie ubarwienie służy samcom do wabienia ikrzyć. Barwy godowe przybierają ryby dojrzałe płciowo, po okresie tarła kolory stopniowo bledną. Szata godowa jest charakterystyczna zwłaszcza dla ryb łososiowatych.
